Avaghachi Sansar Sukacha Kareen . Pandit Bhimsen Joshi, Vasantrao Deshpande, Sudhir Phadke. Pu La is the host,
Artist discussion
Avaghachi Sansar Sukacha Kareen . Pandit Bhimsen Joshi, Vasantrao Deshpande, Sudhir Phadke. Pu La is the host,
This lullaby from the movie Nandinī (1969), written by G. D. Madgulkar and composed by Vishwanath More, was sung by Sudhir Phadke together with Suman Kalyanpur.
https://www.youtube.com/watch?v=JQAWs-tEdkc
नीज माझ्या सोनुल्या
चांदण्यांची शेज करुनी
शान्त निजल्या सावल्या
Nīza mājhyā sonulyā
Çāndaṇyāñcī śeza karunī
Śānta nizalyā sāvalyā
Sleep, my golden child
Making a bed of luminaries
Still lie asleep the shadows
हलत नाही पान हाती
गोड वारा जाय भोवती
तेज की जाणे उभ्याने नीज वेली झोपल्या
Halata nāhī pāna hātī
Goḍa vārā zāya bhovatī
Teja kī zāṇe ubhyāne nīza velī zhopalyā
Not a leaf moves in hand
Sweet wind goes around
Energy might know how upright vines sleep sleep
झोप लागे रे कळ्यांना
घट्ट मिटती पाकळ्यांना
सातरङ्गी पाखरांचा मेळ झाडा फांदुल्या
Zhopa lāge re kaḷyāṃnā
Ghaṭṭa miṭatī pākaḷyāṃnā
Sātaraṅgī pākharāṃçā meḷa zhāḍā phāndulyā
Buds are going to sleep
Tightly they close petals
Seven-coloured birds unite with trees' branches
झोपल्या रे लाख तारा
चांद जागा दे पहारा
नीज राजा लोचनीच्या थकून गेल्या वाहुल्या
Zhopalyā re lākha tārā
Çānda zāgā de pahārā
Nīza rājā locanīcyā thakūna gelyā bāhulyā
Hey, countless stars are asleep
The moon, awake, keeps watch
Sleep, king. In your eyes, worn out are all images.
I could not hear some words distinctly; please correct me if you catch any mistakes.
Sudhir Phadke composed this piṅgā song written by G. D. Madgulkar and sung by Krishna Kalle for the movie Santa Gorā Kumbhāra (1967).
https://www.youtube.com/watch?v=ZwP-PODtbwU
आले शारङ्गपाणी
पिंगा घाल गं गौळणी
Āle Śāraṅga-pāṇī
Piṅgā ghāla gaṃ gauḷaṇī
Kṛṣṇa with Śārṅga bow in hand has come
Encircle him, hey, cowgirl!
आकाशीच्या चांदापाठी
फिरती चांदण्या अनन्तकोटी
चमकत त्यांच्यावाणी
पिंगा घाल गं गौळणी
Ākāśīcyā çāndāpāṭhī
Phiratī çāndaṇyā ananta-koṭī
Çamakata tyāñcyāvāṇī
Piṅgā ghāla gaṃ gauḷaṇī
In the sky, chasing the moon
Revolve stars by infinite millions
Twinkling like them
Encircle him, hey, cowgirl!
गुणगुण गाणे गातो भुंगा
कळ्या उधळती सुगन्धरङ्गा
डोलत त्यांच्यावाणी
पिंगा घाल गं गौळणी
Guṇaguṇa gāṇe gāto bhuṅgā
Kaḷyā udhaḷatī sugandha-raṅgā
Ḍolata tyāñcyāvāṇī
Piṅgā ghāla gaṃ gauḷaṇī
A buzzing song the bee sings
Buds spill fragrant colour-powder
Rocking like them
Encircle him, hey, cowgirl!
नभी विजेच्या उठती रेखा
मोर नाचतो उभवून पंखा
नाचत त्यांच्यावाणी
पिंगा घाल गं गौळणी
Nabhī vijecyā uṭhatī rekhā
Mora nāçato ubhavūna paṅkhā
Nāçata tyāñcyāvāṇī
Piṅgā ghāla gaṃ gauḷaṇī
In the overcast sky lightning streaks appear
The peacock dances, raising his wings
Dancing like them
Encircle him, hey, cowgirl!
तत् थै तत् थै माझा पिंगा
येई तकतकी गोऱ्या रङ्गा
केतकीपानावाणी
पिंगा घाल गं गौळणी
Tat thai tat thai māzhā piṅgā
Yeī takatakī goryā raṅgā
Ketakī-pānāvāṇī
Piṅgā ghāla gaṃ gauḷaṇī
Tap-stamp-tap-stamp round my circle
Fair complexion begins to glow
Like a pandanus flower-petal
Encircle him, hey, cowgirl!
पिंगा गोऱ्या रङ्गाचा गं
चपळ गोजिऱ्या अङ्गाचा गं
तहान दिसते नयनी
पिंगा घाल गं गौळणी
Piṅgā goryā raṅgāçā gaṃ
Capaḷa gojiryā aṅgāçā gaṃ
Tahāna disate nayanī
Piṅgā ghāla gaṃ gauḷaṇī
A circle for fair complexion, hey!
For agile and graceful body, hey!
Thirst is visible in his eyes
Encircle him, hey, cowgirl!
If Kausalyā, the mother of Rāma, had been a Marathi woman, her thoughts would have naturally found expression in the ovī metre, as written by G. D. Madgulkar and composed by Sudhir Phadke for Gīta Rāmāyaṇa (1955)
Lalita Phadke's original rendition
https://www.youtube.com/watch?v=xjnN2FGcSK4
सांवळा गं रामचन्द्र
माझ्या मांडीवर न्हातो
अष्टगन्धांचा सुवास
निळ्या कमळांना येतो
Sāṃvaḷā gaṃ Rāmacandra
Mājhyā māṇḍīvara nhāto
Aṣṭa-gandhāṃçā suvāsa
Niḷyā kamaḷāṃnā yeto
Dark Rāmacandra, girls
Bathes on my lap
Eight perfumes' fragrance
Belongs to blue lotuses
सांवळा गं रामचन्द्र
माझ्या हातांनी जेवतो
उरलेल्या घासासाठी
थवा राघूंचा थांबतो
Sāṃvaḷā gaṃ Rāmacandra
Mājhyā hātāṃnī jevato
Uralelyā ghāsāsāṭhī
Thavā rāghūṃçā thāmbato
Dark Rāmacandra, girls
Eats from my hands
For a leftover bite
A flock of parrots waits
सांवळा गं रामचन्द्र
रत्नमञ्चकी झोपतो
त्याला पाहता लाजून
चन्द्र आभाळी लोपतो
Sāṃvaḷā gaṃ Rāmacandra
Ratna-mañcakī zhopato
Tyālā pāhatā lāzūna
Candra ābhāḷī lopato
Dark Rāmacandra, girls
Sleeps in a jewel bed
Seeing him, bashfully
The moon hides in the sky
सांवळा गं रामचन्द्र
चार भावांत खेळतो
हीरकांच्या मेळाव्यात
नीलमणि उजळतो
Sāṃvaḷā gaṃ Rāmacandra
Cāra bhāvāṃta kheḷato
Hīrakāñcyā meḷāvyāta
Nīla-maṇi uzaḷato
Dark Rāmacandra, girls
Plays among four brothers
In a diamond collection
The sapphire shines brighter
सांवळा गं रामचन्द्र
करी भावंडांसी प्रीत
थोरथोरांनी शिकावी
बाळाची या बाळरीत
Sāṃvaḷā gaṃ Rāmacandra
Karī bhāvaṇḍāṃsī prīta
Thora-thorāṃnī śikāvī
Bāḷācī yā bāḷa-rīta
Dark Rāmacandra, girls
Is affectionate to siblings
Greatest of great should learn
This child's childish manners
सांवळा गं रामचन्द्र
त्याचे अनुज हे तीन
माझ्या भाग्याच्या श्लोकाचे
चार अखण्ड चरण
Sāṃvaḷā gaṃ Rāmacandra
Tyāçe anuja he tīna
Mājhyā bhāgyācyā ślokāçe
Cāra akhaṇḍa caraṇa
Dark Rāmacandra, girls
These his three younger-born
My luck's verse has
Four uninterrupted lines
सांवळा गं रामचन्द्र
करी बोबडे भाषण
त्याशी करिता संवाद
झालो बोबडे आपण
Sāṃvaḷā gaṃ Rāmacandra
Karī bobaḍe bhāṣaṇa
Tyāśī karitā saṃvāda
Zhālo bobaḍe āpaṇa
Dark Rāmacandra, girls
Makes baby-talk speeches
With him in conversation
We became baby-talkers
सांवळा गं रामचन्द्र
करी बोबडे हे घर
वेद म्हणता विप्रांचे
येती बोबडे उच्चार
Sāṃvaḷā gaṃ Rāmacandra
Karī bobaḍe he ghara
Veda mhaṇatā viprāṃçe
Yetī bobaḍe uccāra
Dark Rāmacandra, girls
Makes this family baby-talkers
Reciting the Vedas, brāhmaṇas
Slip into baby-talk pronunciation
सांवळा गं रामचन्द्र
चन्द्र नभीचा मागतो
रात जागवितो बाई
सारा प्रासाद जागतो
Sāṃvaḷā gaṃ Rāmacandra
Candra nabhīçā māgato
Rāta zāgavito bāī
Sārā prāsāda zāgato
Dark Rāmacandra, girls
Wants the moon from the sky
Stays awake all night, ma'am
The whole palace awakens
सांवळा गं रामचन्द्र
उद्या होईल तरुण
मग पुरता वर्षेल
देवकृपेचा वरुण
Sāṃvaḷā gaṃ Rāmacandra
Udyā hoīla taruṇa
Maga puratā varṣela
Devakṛpeçā Varuṇa
Dark Rāmacandra, girls
Tomorrow will be a youth
Then at full volume will rain
Varuṇa of divine mercy
Sudhir Phadke's rendition
https://www.youtube.com/watch?v=37cuW3b4l2s
Saṃskṛta Translation by Seetakant Datar, sung by Nishant Khaladkar
https://www.youtube.com/watch?v=O_qLr_6qTYc
श्यामरामचन्द्रो मेऽयं
मदङ्के करोति स्नानम्
अष्टगन्धगन्धोपेतं
विराजते नीलं कमलम् | | १
Śyāma-Rāmacandro me'yaṃ
Mad-aṅke karoti snānam
Aṣṭa-gandha-gandh'opetaṃ
Virājate nīlaṃ kamalam
श्यामरामचन्द्रो मेऽयं
करेण मेऽश्नाति ग्रासम्
प्रतीक्षते शुकवृन्दमिदं
सेवनाय शेषं कवलम् | | २
Śyāma-Rāmacandro me'yaṃ
Kareṇa me'śnāti grāsam
Pratīkṣate śuka-vṛndam idaṃ
Sevanāya śeṣaṃ kavalam
श्यामरामचन्द्रो मेऽयं
रत्नतल्पमधिशेतेऽयम्
विलीयते चन्द्रो गगने
वीक्ष्य लज्जया नन्वेतम् | |३
Śyāma-Rāmacandro me'yaṃ
Ratna-talpam adhiśete'yam
Vilīyate candro gagane
Vīkṣya lajjayā nanv etam
श्यामरामचन्द्रो मेऽयं
बन्धुभिः स रमते साकम्
शुभ्रहीरकाणां मध्ये
द्योतते सुनीलं रत्नम् ।।४
Śyāma-Rāmacandro me'yaṃ
Bandhubhiḥ sa ramate sākam
Śubhra-hīrakāṇāṃ madhye
Dyotate sunīlaṃ ratnam
... (fifth verse missing) ...
श्यामरामचन्द्रो मेऽयं
तस्य चैतदनुजत्रितयम्
भाग्यरूपश्लोकस्यैतन्
ममाखण्डचरणचतुष्कम् ।।६
Śyāma-Rāmacandro me'yaṃ
Tasya c'aitad anuja-tritayam
Bhāgya-rūpa-ślokasy'aitan
Mam'ākhaṇḍa-caraṇa-catuṣkam
श्यामरामचन्द्रो मेऽयं
भाषते किमप्यस्पष्टम्
तेन संवदन्तश्च वयं
शब्दमुच्चरामोऽस्पष्टम् | |७
Śyāma-Rāmacandro me'yaṃ
Bhāṣate kim apy aspaṣṭam
Tena saṃvadantaś ca vayaṃ
Śabdam uccarāmo'spaṣṭam
श्यामरामचन्द्रो मेऽयं
गृहं करोतीदं स्खलितम्
स्खलद्गिरा कुर्वन्तीमे
वैदिकाः श्रुतीनां पठनम् |।८
Śyāma-Rāmacandro me'yaṃ
Gṛhaṃ karot'īdaṃ skhalitam
Skhalad-girā kurvant'īme
Vaidikāḥ śrutīnāṃ paṭhanam
श्यामरामचन्द्रो मेऽयं
काङ्क्षते नभःस्थं चन्द्रम्
क्रीडता निशायाममुना
प्रजागर्ति सकलं भवनम् ||९
Śyāma-Rāmacandro me'yaṃ
Kāṅkṣate nabhaḥsthaṃ candram
Krīḍatā niśāyām amunā
Prajāgarti sakalaṃ bhavanam
श्यामरामचन्द्रो मेऽयं
युवाऽचिराद्भविता नूनम्
तदा वरुणदेवः करुणां
प्रवर्षिष्यतीह यथेष्टम् | | १०
Śyāma-Rāmacandro me'yaṃ
Yuvā'cirād bhavitā nūnam
Tadā Varuṇa-devaḥ karuṇāṃ
Pravarṣiṣyat'īha yathe'ṣṭam
The voice of this Marathi lāvaṇī is a woman fantasizing about what could happen when her husband's brother gives her a horseback ride to the fair.
Song: Kuṇītarī Bolavā Dājībālā
Singer: Asha Bhosle, Sudhir Phadke
Movie: Devamāṇūsa (1970)
Actors: Jayshree T. (Talpade), Ramesh Deo
Lyricist: Gajanan Digambar Madgulkar
Music: Sudhir Phadke
https://www.youtube.com/watch?v=rbqhOrjoEZU
https://www.youtube.com/watch?v=cr5NLTzT_JY
Lyrics
मी तर जाते जत्रंला
गाडीचा खोंड बिथरला
बळ नाही घरच्या गणोबाला
कुणीतरी बोलवा दाजीबाला
Mī tara zāte zatraṃlā
Gāḍīçā khoṇḍa bitharalā
Baḷa nāhī gharacyā Gaṇobālā
Kuṇītarī bolavā Dājībālā
Well, I'm going to the fair
My cart's bullock misbehaved
Gaṇobā from home has no strength
Somebody call my brother-in-law!
दाजीबांसारखा दीर दुनियेमध्ये नाही
गोऱ्या भावजयीची त्यांना लई अपूर्वाई
त्यांची बाईल होईल तिची खरी पुण्याई
हेन्द्रट आमच्या नशीबाला
Dājībāṃsārakhā dīra duniyemadhye nāhī
Goryā bhāvazayīcī tyāṃnā laī apūrvāī
Tyāñcī bāīla hoīla ticī kharī puṇyāī
Hendraṭa āmacyā naśībālā
There's no brother-in-law like mine in the world
He's so fascinated by his brother's fair-skinned wife
Whoever his wife will be, she has true pious merit
My luck got me Mr. Clumsy!
दाजीबांचा स्वभाव लई गुलहौशी
सजवतील घोडा सांगितल्यासरशी
मला पुढ्यात घेतील हसून चटदिशी
निघता निघता उशीर झाला
Dājībāṃçā svabhāva laī gulahauśī
Sazavatīla ghoḍā sāṅgitalyāsaraśī
Malā puḍhyāta ghetīla hasūna çaṭadiśī
Nighatā nighatā uśīra zhālā
My brother-in-law's personality is very fun-loving
He'll deck up the horse as soon as I tell him
He'll lift me up in front with a laugh in no time
Leaving, leaving, already late!
दाजीबाम्होर घोड्यावर बसल्याबसल्या
अङ्गाला अङ्ग लागतं अन् होती गुद्गुल्या
बालपणीच्या येती आठवणी फार मागल्या
मी लई भुलते रुबाबाला
Dājībāmhora ghoḍyāvara basalyābasalyā
Aṅgālā aṅga lāgataṃ an hotī gudgulyā
Bālapaṇīcyā yetī āṭhavaṇī phāra māgalyā
Mī laī bhulate rubābālā
On my brother-in-law's horse, as I sit in front
Body touches body and I feel tickles, bringing
Memories of childhood from very far back
I'm very taken by his panache
साजशिणगार केला, ल्याले साखळ्यातोडे
ऐन्याची घातली चोळी अन् जरीचे लुगडे
अशामध्ये असावे संगे दाजीबा तगडे
म्होर मग ठाऊक जोतिबाला
Sāza-śiṇagāra kelā, lyāle sākhaḷyā-toḍe
Ainyācī ghātalī çoḷī an zarīçe lugaḍe
Aśāmadhye asāve saṅge Dājībā tagaḍe
Mhora maga ṭhāūka Jotibālā
Dressed up, made up, wearing anklets, bracelets
Mirror-studded blouse, gold-embroidered nine yards
It's time for my sturdy brother-in-law's company
What's ahead? God Jotibā knows!
When Sudhir Phadke visited my part of Canada and sang this song, the line "हेन्द्रट आमच्या नशीबाला" had the audience rolling on the floor. Or so I'm told; I wasn't born yet.
A large joint family lives in an isolated homestead. The difficult setting makes the fantasy of infidelity all the more thrilling in this Marathi lāvaṇī.
Song: Mukkāmālā Rhāvā
Singer: Asha Bhosle
Movie: Zhālā Mahāra Paṇḍharīnātha (1970)
Actors: Nargisbanu Chikhlikar, Barchibahaddar, Jaishankar Danve
Lyricist: Gajanan Digambar Madgulkar
Music: Sudhir Phadke
https://www.youtube.com/watch?v=aQ5jAIMXf5g
The dance can be seen in the movie at the 30:00 mark:
https://www.youtube.com/watch?v=F_EvAt0407g
Lyrics
माघ मास पडली थंडी, पति माझे गेले गावा
मुक्कामाला ऱ्हावा पाव्हणं, मुक्कामाला ऱ्हावा
Māgha māsa paḍalī thaṇḍī, pati māzhe gele gāvā
Mukkāmālā rhāvā pāvhaṇaṃ, mukkāmālā rhāvā
Māgha month's cold; my husband's gone to town
Stay the night, my guest, stay the night
मजल फार पडली तुम्हां, जरा ओसरीला टेका
गरम तापविते हंडा, हातपाय थोडे शेका
लिंबोणीला बांधा घोडा, चारापाणी त्याला दावा
Mazala phāra paḍalī tumhāṃ, zarā osarīlā ṭekā
Garama tāpavite haṇḍā, hāta-pāya thoḍe śekā
Limboṇīlā bāndhā ghoḍā, çārā-pāṇī tyālā dāvā
Travel's worn you out; lean on the porch a while
I'll heat up the brass pot; warm your hands and feet a bit
Tie your horse to the lemon tree; show him fodder and water
दूर वावराची वस्ती, गाव लांब तिकडं राही
तिन्ही सांज टळुनी गेली, येत जात कुणी नाही
चार घास माझ्या हातचे ऊन ऊन तुम्ही जेवा
Dūra vāvarācī vastī, gāva lāmba tikaḍaṃ rāhī
Tinhī sāṃza ṭaḷunī gelī, yeta zāta kuṇī nāhī
Cāra ghāsa mājhyā hātaçe ūna ūna tumhī jevā
The farm camp's far, and town's way over there
Evening twilight is past now, no one comes or goes
Eat a few hot, hot bites cooked by my hands!
सकाळीच न्हाले होते, अजून केस ओले ओले
आवतन्यावाचून तुमचे पाय कसे दारी आले
उर्स बघायासी गेल्या सासुबाई नणंदा जावा
Sakāḷīça nhāle hote, azūna kesa ole ole
Āvatanyāvāçūna tumaçe pāya kase dārī āle
Ursa baghāyāsī gelyā Sāsubāī naṇandā zāvā
I bathed only in the morning; even now my hair's wet, wet
Without invitation, how luck brought your feet to my door
Mother-in-law, husband's sisters, sisters-in-law went to watch the parade
Having to watch and listen to one's ex-lover courting a neighbour is a unique pain expressed in this Marathi baiṭhakīcī lāvaṇī set to Rāga Pilū.
Song: Kā Ho Dharilā Mazavara Rāga
Singer: Asha Bhosle
Movie: Jagācyā Pāṭhīvara (1960)
Actor: Rekha Kamat
Lyricist: Gajanan Digambar Madgulkar
Music: Sudhir Phadke
https://www.youtube.com/watch?v=XCxO1TrGh64
का हो धरिला मजवर राग
Kā ho dharilā mazavara rāga
Why have you held a grudge against me?
शेजाऱ्याच्या घरी येता वरचेवरी
तुमचे लाडिक बोल येती कानावरी
आणि जागेपणी येते स्वप्नांना जाग
Śezāryācyā gharī yetā varaçevarī
Tumaçe lāḍika bola yetī kānāvarī
Āṇi zāgepaṇī yete svapnāṃnā zāga
You visit the next house over and over
Your cajoling speeches fall on my ear
And while I'm awake, my dreams wake up
वळती तुमचे डोळे माझ्या खिडकीकडे
भारी हट्टी स्वभाव, तुम्ही जाता पुढे
जाता चैतापरी माझी फुलवून बाग
Vaḷatī tumaçe ḍoḷe mājhyā khiḍakīkaḍe
Bhārī haṭṭī svabhāva, tumhī zātā puḍhe
Zātā Caitāparī mājhī phulavūna bāga
Your eyes turn towards my window
Obstinate nature prevails and you go on
Like Caitra month, making my garden flower
जाणेयेणे होते तुमचे माझ्या घरी
तुमच्या पावलांनी वाट पडली परसूदारी
वाटतं फिरून याल अवचित केव्हांतरी
डोळे न्याहाळती खुळ्या प्रीतीचा माग
Zāṇe-yeṇe hote tumaçe mājhyā gharī
Tumacyā pāvalāṃnī vāṭa paḍalī parasūdārī
Vāṭataṃ phirūna yāla avacita kevhāṃtarī
Ḍoḷe nyāhāḷatī khuḷyā prītīçā māga
You used to come and go at my house
Your footprints wore a path in my back yard
I feel you'll return unexpectedly sometime
My eyes watch the route of foolish love
A paramour showing concern for an accidental injury threatens to make a spectacle of a married woman's infidelity in this Marathi lāvaṇī.
Song: Asela Koṭhe Rutalā Kāṭā
Singer: Asha Bhosle, Sudhir Phadke
Movie: Ārāma Harāma Āhe (1976)
Actor: Laxmi Chhaya
Lyricist: Gajanan Digambar Madgulkar
Music: Sudhir Phadke
https://www.youtube.com/watch?v=jwrYSwMDJCc
https://www.youtube.com/watch?v=YO0Fy_51RhY
Lyrics
असेल कोठे रुतला काटा माझ्या तळपायात
लाडीगोडीनं तुम्ही फिरवता पाठीवरती हात
याचा बोभाट होईल उद्या
मला लौकर घराकडं जाऊ द्या
अहो ओ सजणा, दूर व्हा, दूर व्हा ना, जाऊ द्या, सोडा, जाऊ द्या
Asela koṭhe rutalā kāṭā mājhyā taḷapāyāta
Lāḍī-goḍīnaṃ tumhī phiravatā pāṭhīvaratī hāta
Yāçā bobhāṭa hoīla udyā
Malā laukara gharākaḍaṃ zāū dyā
Aho o sazaṇā, dūra vhā, dūra vhā nā, zāū dyā, soḍā, zāū dyā
Maybe somewhere a thorn got stuck in the sole of my foot
Cajoling, wheedling, you're rubbing your hand on my back
Gossip of this will spread tomorrow
Quickly let me go towards home
Listen, oh lover, move away, move away, won't you? Let me go, release me, let me go.
अर्ध्या वाटेत काटा मला लागला
कसे कोठून तुम्ही इथं धावला
आहे तस्साच काटा तिथं राहू द्या
मला लंगडत घराकडं जाऊ द्या
Ardhyā vāṭeta kāṭā malā lāgalā
Kase koṭhūna tumhī ithaṃ dhāvalā
Āhe tassāça kāṭā tithaṃ rāhū dyā
Malā laṅgaḍata gharākaḍaṃ zāū dyā
Halfway along, a thorn pierced me
How, from where did you dash up to here?
Just as it is, let the thorn remain there
Let me go limping towards home
तिन्हीसांजची वेळ अशी वाकडी
इथं शेजारी नणंदेची झोपडी
आहे तस्संच येणंजाणं राहू द्या
आता अब्रूनं घराकडं जाऊ द्या
Tinhīsāṃzacī veḷa aśī vākaḍī
Ithaṃ śezārī naṇandecī zhopaḍī
Āhe tassaṃça yeṇaṃzāṇaṃ rāhū dyā
Ātā abrūnaṃ gharākaḍaṃ zāū dyā
Evening twilight time is so crooked
Here, next door, is my husband's sister's hut
Just as it is, let coming and going continue
Now with reputation let me go towards home
This song set to Rāga Miśra Jogiyā is in the voice of Sītā, questioning why she was discarded as unfaithful even after a fire ordeal proved her fidelity.
Song: Maza Sāṅga Lakṣmaṇā Zāuṃ Kuṭhe
Singer: Lata Mangeshkar, Sudhir Phadke, Sangeeta Mate
Radio Program: Gīta Rāmāyaṇa (1956)
Lyricist: Gajanan Digambar Madgulkar
Music: Sudhir Phadke
https://www.youtube.com/watch?v=lHwWcJjzKQs
https://www.youtube.com/watch?v=d1L-rgKUWgM
https://www.youtube.com/watch?v=v-IFyvVVQeA
Lyrics
मज सांग लक्ष्मणा जाउं कुठे
पतिचरण पुन्हां मी पाहूं कुठे
Maza sāṅga Lakṣmaṇā zāuṃ kuṭhe
Pati-caraṇa punhāṃ mī pāhuṃ kuṭhe
Tell me, Lakṣmaṇa, where do I go?
Where do I see my husband's feet again?
कठोर झाली जेथें करुणा
गिळी तमिस्रा जेथें अरुणा
पावक जिंके जेथें वरुणा
जे शाश्वत त्याचा देंठ तुटे
Kaṭhora zhālī jetheṃ karuṇā
Giḷī tamisrā jetheṃ aruṇā
Pāvaka jiṅke jetheṃ Varuṇā
Je śāśvata tyāçā deṃṭha tuṭe
When compassion has become callous
When darkness swallows the dawn
When Fire vanquishes Water
What's permanent, it's stalk has snapped
व्यर्थ शिणविलें माताजनका
मी नच जाया नव्हे कन्यका
निकषच मानीं कांसें कनका
सिद्धीच तपाला आज विटे
Vyartha śiṇavileṃ mātā-janakā
Mī naca jāyā navhe kanyakā
Nikaṣaça mānīṃ kāṃseṃ kanakā
Siddhīça tapālā āza viṭe
Futilely I wore out mother and father
I'm neither wife nor daughter
Touchstone itself deems gold to be brass
Attainment itself wearies of focus today
अग्नी ठरला असत्यवक्ता
नास्तिक ठरवी देवच भक्ता
पतिव्रता मी तरि परित्यक्ता
पदतळीं धरेसी कम्प सुटे
Agnī ṭharalā asatya-vaktā
Nāstika ṭharavī devaça bhaktā
Pati-vratā mī tari parityaktā
Pada-taḷīṃ dharesī kampa suṭe
Fire was judged a teller of lies
God Himself judges the devotee an unbeliever
I follow my husband but I'm abandoned
Beneath my feet the earth begins to quake
प्राण तनुंतून उडूं पाहती
अवयव कां मग भार वाहती
बाहतसे मज श्रीभागीरथी
अडखळें अन्तिचा विपळ कुठें
Prāṇa tanuṃtūna uḍūṃ pāhatī
Avayava kāṃ maga bhāra vāhatī
Bāhatase maza ŚrīBhāgīrathī
Aḍakhaḷeṃ antiçā vipaḷa kuṭheṃ
Breaths want to flee my body
Why do limbs yet carry the burden?
Distinguished Bhāgīrathī is calling me closer
Where's the last fraction of a second stuck?
सरले जीवन, सरली सीता
पुनर्जात मी आतां माता
जगेन रघुकुलदीपाकरितां
फळ धरीं रूप हें, सुमन मिटें
Sarale jīvana, saralī Sītā
Punarjāta mī ātāṃ mātā
Zagena Raghu-kula-dīpākaritāṃ
Phaḷa dharīṃ rūpa heṃ, sumana miṭeṃ
Life is past, Sītā is past
I am reborn as a mother now
I'll live for the Raghu clan's lamp
This fruit takes shape, the flower closes
वनांत विजनी मरुभूमीवर
वाढवीन मी हा वंशाङ्कुर
सुखांत नांदो राजा रघुवर
जानकी जनांतुन आज उठे
Vanāṃta vijanī maru-bhūmīvara
Vāḍhavīna mī hā vaṃś'āṅkura
Sukhāṃta nāndo rājā Raghu-vara
Jānakī janāṃtuna āza uṭhe
In woods uninhabited, on desert land
I'll raise this sprout of the dynasty
Let the king, best of Raghus, enjoy comfort
Janaka's daughter today exits from society
जाइ देवरा नगरा मागुति
शरसे माझे स्वर मज रुपती
पती न राघव केवळ नृपती
बोलतां पुन्हा ही जीभ थटे
Zāi devarā nagarā māguti
Śarase māzhe svara maza rupatī
Patī na Rāghava kevaḷa nṛpatī
Bolatāṃ punhā hī jībha thaṭe
Go, husband's brother, back to town
Like arrows, my syllables pierce me
No husband's Raghu's descendant, merely lord of men
Saying it, this tongue functions again
इथुन वन्दिते मी मातांना
प्रणाम पोंचवि रघुनाथांना
आशीर्वच तुज घे जातांना
आणखी ओठिं ना शब्द फुटे
श्रीराम श्रीराम श्रीराम
Ithuna vandite mī mātāṃnā
Praṇāma poṃçavi Raghu-nāthāṃnā
Āśīr-vaca tuza ghe zātāṃnā
Āṇakhī oṭhiṃ nā śabda phuṭe
ŚrīRāma ŚrīRāma ŚrīRāma
From here I salute the mothers
Convey my bowing to the Raghu lord
Take my blessing for yourself as you go
No further word breaks out of my lips
Distinguished Rāma, Distinguished Rāma, Distinguished Rāma
This Marathi song is written for the voice of Santa Dāmājī, a devotee who has just been saved by a miracle, pleading with the deity Viṭṭhala of Paṇḍharapura to reveal himself as various manifestations of Viṣṇu including the latest incarnation, Viṭhū Mahāra.
Song: Nijarūpa Dākhavā Ho
Singer: Sudhir Phadke
Movie: Zhālā Mahāra Paṇḍharīnātha (1970)
Actors: Shahu Modak, Padma Chavan
Lyricist: Gajanan Digambar Madgulkar
Music: Sudhir Phadke
https://www.youtube.com/watch?v=lFSyYfB6vJc
or in the movie at the 2:16:00 mark:
https://www.youtube.com/watch?v=F_EvAt0407g
Lyrics
निजरूप दाखवा हो
हरिदर्शनास द्या हो
Nija-rūpa dākhavā ho
Hari-darśanāsa dyā ho
Show your form, ye
Give the vision of Hari, ye
अवरुद्ध साद माझा, प्रतिसाद त्यास द्या हो
आला गजेन्द्रमोक्षा तैसे पुनश्च या हो
जळत्या निळ्या विजेची प्रभु एक झेप घ्या हो
Avaruddha sāda māzhā, pratisāda tyāsa dyā ho
Ālā gaj'endra-mokṣā taise punaśca yā ho
Zaḷatyā niḷyā vijecī Prabhu eka jhepa ghyā ho
My call is trapped inside, give it a response call, ye
As ye came to free the elephant-lord, come again, ye
Owner, take one leap of burning blue lightning, ye
नरसिंह होउनीया घुमवीत गर्जनासी
शतसूर्यतेज दावा अज्ञात या जनासी
भ्याला समुद्र क्रोधा ते रामचन्द्र व्हा हो
Nara-siṃha hounīyā ghumavīta garjanāsī
Śata-sūrya-teja dāvā ajñāta yā janāsī
Bhyālā samudra krodhā te Rāmacandra vhā ho
Becoming Man-Lion, making your roar resound
Show hundred suns' radiance unknown to this person
Become that Rāmacandra whose fury the ocean feared, ye
पार्थास दाविले ते प्रभु विश्वरूप दावा
मुरलीमनोहरा या वा वाजवीत पावा
एका कराङ्गुलीने गोवर्धना धरा हो
Pārthāsa dāvile te Prabhu viśva-rūpa dāvā
Muralī-manoharā yā vā vāzavīta pāvā
Ekā kar'āṅgulīne Govardhanā dharā ho
Owner, show that cosmic form that ye showed to Pṛthā's son
Or as him of captivating flute come, making flute-music
With one finger of your hand, hold up Govardhana, ye
राजभ्रमा पटू द्या प्रत्यक्ष एकवार
श्रीकृष्ण विष्णु राम तोचि विठू महार
जाळी तनामनासी ती आग शान्तवा हो
Rāja-bhramā paṭū dyā pratyakṣa eka-vāra
ŚrīKṛṣṇa Viṣṇu Rāma toci Viṭhū Mahāra
Zāḷī tanā-manāsī tī āga śāntavā ho
Let a ruler's confusion be convinced directly one time
Distinguished Kṛṣṇa, Viṣṇu, Rāma - the same is Viṭhū Mahāra
What burns body and mind, subdue that fire, ye
comment:
p_commentcount